Á mánu­dags­kvöld sótti ég fyrir­lestur sem Franco Berardi, eða Franco „Bifo“ Berardi, flutti nemendum við Weißen­see lista­há­skól­ann í Berlín. Þetta Bifo viður­nefni hans er alltaf skrifað innan gæsalappa, milli hinna nafn­anna. Hvaðan það kemur, því er áreið­an­lega hægt að fletta upp. Og öðru um mann­inn, höfund­inn – einhver ykkar þekkja hann betur en ég. Í erind­inu vísaði Bifo einkum til tveggja síðustu bóka sinna: The Upris­ing: On Poetry and Finance, sem kom út 2012, og AND: Phenomenology of the End, sem kom út 2015. Síðari titil­inn eigin­lega grát­biður um að koma út í íslenskri þýðingu, þó ekki væri nema orða­leiks­ins eða flámælg­innar vegna: Fyrir­bæra­fræði endans.

Hér á eftir fara aðeins stik­korð úr erind­inu, með óreiðu­kenndum hlið­ar­skýr­ingum, engin saman­tekt, ekkert atriði miðlægt. Það skrif­ast áreið­an­lega frekar á mig en Bifo, þó kannski svolítið á báða. Og þó má kannski halda þessu til haga: endur­tekið stef í fyrir­lestr­inum var þörfin á að endur­heimta mögu­leik­ann á líkam­legri samstöðu: á 20. öld tók verka­fólk höndum saman, bókstaf­lega, á stöð­unum þar sem það starf­aði, í verk­föllum og annarri kröfu­gerð. „Precari­ous“ hugverka­fólk samtím­ans, við hin fall­völtu, hvert í sinni kompu, við sinn skjá, eigi eftir að finna vett­vang slíkrar líkam­legrar samstöðu.

Sjálfan lang­aði mig þó fyrst og fremst að hripa niður einhvers staðar bestu fras­ana, því Franco Berardi er geysi­lega góður frasa­smiður. Og talar í hástöfum. Eftir­far­andi eru glósur:

---

FASCISM AS RESULT OF:

1. FRUSTRATION
2. SEPARATION OF BRAIN FROM BODY

Hann talaði um aðskilnað heila og líkama – ekki hugar og líkama, nota bene, sem væri annað – heldur heila og líkama: heil­ans sem er alltaf staddur í óravíddum, alltaf tengdur, gegnum tæki, við net, spyrjið bara ungling­ana á heim­il­inu, lítið á makann, gáið hvað þið sjálf eruð að gera einmitt núna; og líkam­ans sem er alltaf staddur í tilteknu, gamaldags hálf-evklíðsku rými, alltaf í húsi eða utan­húss, á tilteknum stað á gefnum tíma. Heil­inn teng­ist og líkam­inn verður eftir, afskiptur. Bifo er ekki að tala um líkams­rækt, eða ef hann er að tala um líkams­rækt þá er það í öðrum skiln­ingi orðs­ins en þeim tamasta.

Hann heim­færði hugtakið dementia upp á þennan aðskilnað heila og líkama, sagði orðið vera leitt af sögn yfir að skilja sundur, slíta sundur.

2017: “PLANETARY EVENT”

Bifo talaði á köflum helst til spámanns­lega, en hann má það kannski því hann er komm­ún­isti fyrst, heim­spek­ingur svo, ef mér skjátl­ast ekki. Ég segi honum þetta ekki til lasts, ef einhver skyldi halda það. Hann sagði að árið 2017 yrði atburður á heims­mæli­kvarða, ef það er nothæf þýðing á orða­lag­inu “planet­ary event”. Hann sagð­ist nota þetta orða­lag frekar en bylt­ingu, sem væri gamalt orð og gamaldags, erfitt að heim­færa upp á nokk­urn hlut í dag, (og auk þess ekki endi­lega ástæða til að halda eða þykj­ast vita að atburður ársins 2017 verði góðkynja – annað hvort bætti hann því við eða mér fannst hann ætti að gera það.)

“TOWARDS A GLOBAL REALIGNMENT”

– Þetta er ekki orða­lag frá Bifo heldur höfundi að nafni Zbigniew Brzez­inski, titill á grein, hógvær titill eins og Bifo tók fram, þar sem höfund­ur­inn lýsir því að allt sé að fara til fjand­ans. Þetta er stofn­ana­maður, áður ráðgjafi bæði Lyndons John­son og Jimmys Cart­ers, Banda­ríkja­for­seta – ályktun Bifos: ef hann, sem veit betur en ég (og er ekki jafn gefinn fyrir upphróp­anir, mátti ráða af samheng­inu) segir að allt sé að fara til fjand­ans, hvaða ástæðu hef ég þá til að efast um það? Blóð­bað er orða­lagið sem Bifo hafði eftir Brzez­inski, eða blút bat með ítölskum fram­burði. Orðrétt segir pólsk-banda­ríski forseta­ráð­gjaf­inn í grein­inni: „And, in any case, a prolonged phase of sustained ethnic, quasi-religi­ous wars pursued through the Middle East with self-righteous fanaticism would generate escalat­ing bloods­hed within and outside the region, and grow­ing cruelty everywh­ere.“ – þið sem enn hafið ekki opnað neina grein á vef tíma­rits­ins The American Interest í þessum mánuði getið lesið alla grein­ing­una hér: http://www.the-american-interest.com/2016/04/17/toward-a-global-realignment/

Um svipað leyti minn­ist Bifo á hörm­ung­arnar sem hófust þegar Marga­ret Thatcher lýsti því yfir að ekki væri til neitt samfé­lag. Ég veit ekki hvort ég þoli að heyra minnst á þetta einu sinni enn, vinstra megin frá: því oftar sem þessi ummæli hægri­leið­tog­ans eru endur­tekin, því meir fæ ég á tilfinn­ing­una að þeim sem hafa þau eftir finn­ist ekkert hægt að gera fyrr en Thatcher sjálfri snýst hugur. Sem gerist varla úr þessu. Ég á við: mér finnst henni veitt of mikið hugmynda­fræði­legt forræði með þess­ari klifun.

„COGNITIVE WORKERS OF THE WORLD UNITE!“

„CAN WE BE POLITICALLY CONSCIOUS OF THE BECOMING OF OUR BRAIN?“

„WE HAVE TO FIGHT THE GAME OF SIMULATION“

Um falskar fréttir: ekki reyna að stoppa þær. Um umræð­una og óttann við falskar fréttir: Við, þ.e. Bifo og félagar, vissum það vel þegar við rákum ólög­lega útvarps­stöð með nokkur þúsund hlust­endur á 8. áratugnum að með fölskum fréttum mátti skapa raun­veru­lega atburði. Við eigum ekki að láta eins og miðlar geti verið eitt­hvað annað en simulation – hermun/líking/eftirlíking – heldur takast á um hermun­ina, vera betri í henni. Betri en Trump. Ef þú ætlaðir að skrúfa fyrir falsar fréttir þyrft­irðu að loka fjöl­miðlum (media) sem slíkum.

Loks lét Bifo frá sér orðalagið:

„AUSCHWITZ ON THE BEACH“ – um hörm­ung­arnar viðvar­andi á Miðjarð­ar­hafi. Beðinn um skýr­ingu á orða­val­inu sagð­ist hann vita að þetta væri sláandi, það þýddi ekki að það væri órétt­mætt: það sé ekki bara fjöldi þeirra sem drukkna á flótta yfir hafið sem rétt­læti að draga upp þessa mynd, heldur að það heldur áfram að gerast, mánuð eftir mánuð, nú ár eftir ár, án þess að gert sé að forgangs­at­riði að því linni.

Um félags­legar hreyf­ingar og baráttu á netinu sagði Bifo að það væri jafn eðli­legt að slíkt færi fram á netinu í dag og í verk­smiðj­unum áður fyrr: þú notar vett­vang­inn þar sem þú starfar sem vett­vang til baráttu.

Þá hófust spurn­ingar og svör.

---

Til að leið­rétta misskiln­ing sem kom fram í spurn­ingu (einhver virt­ist halda að fyrst gamall, gráhærður kall band­aði höndum á meðan hann nefndi inter­netið, þá hlyti hann að vera að bölva því) tók Bifo enn dýpra í árinni: „THE INTERNET IS NOT BAD OR GOOD, IT IS THE WOR(L)D, IT IS THE TECHNOLOGICAL BECOMING OF THE WOR(L)D.“ – og það er mér að kenna að þarna er ekki ótví­rætt hvort hann sagði heimur eða orð: af samheng­inu hefði ég gert ráð fyrir heimi, en ef ég tæki bara niður hljóðin af vörum hans myndi ég skjóta á orð. Svo eftir stendur þessi ágæta, jafn­vel gríska, tvíræðni.

“WORK IS NOT THE HUMAN ACTIVITY OF TRANSFORMATION OF NATURE”. Þá er það leiðrétt.

“THE ACTIVITY OF THE ARTIST OR THE FISHER, IN A NON-CAPITALIST CONDITION” er fín … beisikk marxí­skar bollaleggingar.

“WE LIVE UNDER THE SUPERSTITION OF SALARY”

Meira að segja Larry Page, stofn­andi Google, veit að það er ekki raun­hæft að halda öllu fólki í fullri vinnu á þess­ari öld: því fleira sem þeir finna upp, því minna verður fyrir fólk að gera. Segir Larry, sagði Bifo.

“WHEN LABOUR TIME WENT DOWN FROM 48 TO 40 YEARS A WEEK” …

IDENTITARIAN – Vinstrið hafi haft alveg rangt fyrir sér, sérstak­lega í Banda­ríkj­unum, að hægt væri að byggja baráttu á ídentiteti (– hvað er íslenska orðið fyrir það?). Ídentitet, eða áhersla á ídentitet, leiði alltaf til fasisma, sagði Bifo. Og byggir á þeirri blekk­ingu að ég verði sá sami á mánu­dag­inn næsta og ég var á þriðju­dag­inn var. Frysti.

The link between contemporary panic and contemporary depression.

Orðið suffer­ing kom oft fyrir.