Gegn­sæi. Fyrst þegar ég heyrði þetta orð sem mynd­hvörf yfir eitt­hvað í mann­legu samfé­lagi fannst mér erfitt að skilja hvað væri meint með því. Það er að segja: maður sér í gegnum eitt­hvað þá aðeins að handan við þetta gegn­sæja sé eitt­hvað ógegn­sætt. Ef allt er gegn­sætt – allt – ef allt er glært, þá sér maður ekki neitt.

Ég hef annað hvort verið barn þegar þetta þvæld­ist fyrir mér, eða fyrsta árs heim­spek­inemi – það er jafn­gilt á einhverfurófi. Að taka hlutum bókstaf­lega. Orðin á orðinu. Svo lærir maður af pínlegri reynslu að orð virka ekki þannig.

Gegn­sæi: ég tók við fyrstu ritlauna­greiðslu ársins, af þremur, í fyrra­dag. Þriggja mánaða glufa í tilver­unni til að ljúka við bók. Það er ekki bein­línis í þágu gegn­sæis sem ég nefni þetta, frekar málæðis. Lykla­borðs­sýki. Ég endur­skrifa sirka 2000 orða skammt á dag, í bókinni, ef vel á að vera – allt sem ég set niður eftir fyrstu 2000 orðin er síðra. Kannski hefur það með þjálfun að gera, hreysti, kannski er svarið líkams­rækt. Tilveran er líkam­leg, í og með.

En eins og er geri ég annað, eftir 2000 orð, en fást við þessa hugs­an­legu bók. Lestur er eitt af því. Hangs er annað. Hangs er sárlega vanmetin iðja, og erfitt að finna henni stað, jafn­vel á skiln­ings­rík­asta félags­skap. Gott hangs er sjald­gæft, miklu sjald­gæfara en góð bók, til dæmis.

Eina ástæðan fyrir því að þessi orð fara frá mér, þessi hér, eru þau sjálf – að þau fái að hafa eitt­hvað tilgangs­laust fyrir stafni í svolitla stund, fái að hanga aðeins. Búin að vinna svolítið upp á síðkastið, eru ekki viss um fram­leiðn­ina, hversu mikil er verð­mæta­sköp­unin, samsvarar hún vinnu­fram­lagi, verður eitt­hvað eftir, einhver afgangur af vinnu orðanna, fyrir mig að arðræna? Ég veit það ekki en þau eiga inni svolitla hvíld. Sem er ekki það sama og kyrrstaða.

Ég hef tekið að leita að reið­hjóli – leitin hefur nú staðið í tvo daga. Reið­hjól eru eitt heims­ins mesta fyrir­tak – hrað­inn, að geta sjálfur orsakað þennan hraða, spyrnt sér eins og í draumum – mig vantar hraða svo ég leita mér að reið­hjóli en fyrir hvert skref sem ég stíg inn í reið­hjóla­verslun færist ég tvö skref burt frá hjól­inu sjálfu. Eigendur lítilla hjóla­búða láta ekkert uppi um ásetn­ing sinn. – Viltu hjól já? Og hvað fær þig til að halda að það komi mér við? Þetta segir þögnin sem berst frá þeim, bakvið afgreiðslu­borðin sín, á meðan þeir líta ekki upp, bjóða ekki góðan daginn og ansa hvorki kveðju né spurningu.

Ef búðarr­ráfandi viðvan­ingur reyn­ist svo óeft­ir­tekt­ar­samur að þetta mark­vissa fálæti fari fram­hjá honum, þá tekur verð­mið­inn af öll tvímæli. Þú lætur eins og þér bregði ekki, eins og pening­arnir þínir séu verald­ar­vanir, öllum hnútum kunn­ugir, en spyrð um notuð hjól, nefnir Gazelle og Raleigh, vörumerki sem þú sást á netinu, vonandi áttar hann sig á að þetta er spurn­ing um smekk fyrir þér, frekar en peninga, vonandi sér hann ekki í gegnum þig en það þarf hann ekki, hann lítur ekki einu sinni til þín, maður­inn sem aldrei heils­aði þér en mun nú gera þér grein fyrir fáfræði þinni og smæð: Hjólin okkar byrja kringum 80 þúsund kallinn.

Ó, segirðu þá, já, ég skil. Það þýðir ekki að blöffa, best að sýna litina, ég er víst að leita að einhverju hófsam­ara, segirðu. Þú veist kannski hvar ég finn notuð hjól? Og maður­inn sem er augljóst að ver nótt­unum á leynifundum hjóla­búða­manna, þar sem þeir leggja á ráðin um aðgerðir gegn undir­boðum, viðvan­ingum og notuðum hjólum, hann lítur loks­ins upp, bælir niður brosið sem ætlar að springa lengst neðan úr mænu, og segir: nei.

Ókei – þannig hljómar uppgjöfin. Ókei, best að reyna annars staðar, en á leið­inni út rekurðu augun í hjól sem er merkt á tilboði: aðeins 60 þúsund krónur. Þú bendir ekki, spyrð ekki, nemur bara staðar og horfir á það eitt andar­tak en þá kallar hann til þín: Þetta? Þetta er ekki einu sinni hjól – og stígur niður í kjall­ara með gjörð í annarri og keðju í hinni. Þú horfir samt, hvort það geti verið svo slæmt. En auðvitað, ef maður­inn segir það.

Hann fær sínu fram­gengt. Þú ákveður að líta í aðra búð. Hún verður betri, hugsarðu.

Og sex búðum síðar, til að gera stutta sögu styttri, er þér orðið ljóst að þú verð­skuldar senni­lega ekkert reið­hjól, áreið­an­lega ekki nýtt reið­hjól, þau eru fyrir lengra komna, þú mátt prísa þig sælan að eiga skó. Mest­an­part ógegnsæja.