Hjól 3

05.2.2017 ~ 3 mín

André Breton tók saman sýnis­bók um svartan húmor – og stofn­aði þar með til hugtaks­ins. Bókin kom fyrst út árið 1940, á ensku 1997: Anthology of Black Humour. Ég hef stundum heyrt innfædda Íslend­inga gorta sig af því að þeir hafi svo svartan húmor. Það er ekki rétt. Íslend­ingar eru þvert á móti, upp til hópa, svo góðhjart­aðir og græsku­lausir að þeir halda að miðl­ungs gárungs­skapur sé svo sótsvartur að gengi fram af öllum öðrum. Af lestri sýnis­bók­ar­innar læri ég að húmor er ekki svartur þó einhver borði barns­lík – hann verður aðeins svartur ef líkið er matreitt af kunn­áttu og vand­virkni en veldur samt eftir­vænt­ing­ar­fullum matar­gestum nokkrum vonbrigðum.

Ég er of gamall til að vera enn að læra grundvallaratriði.

Hjólið – er enn ófundið. Í dag fylgdi ég ábend­ingu gærdags­ins, keypti lest­ar­miða til að sitja rúman kíló­meters spöl frekar en ganga hann, og komst án nokk­urra tíðinda á leið­ar­enda. Búðin var bæði opin og full af hjólum: þau lágu hvert upp við annað og héngu úr loft­inu, tvö hundruð eða fimm hundruð, ég taldi ekki en var umsvifa­laust viss um að þar fyndi ég rétt hjól. Innan­dyra stóð maður, ég segi honum að ég hafi hringt í gær, einmitt segir hann, það ert þú, hvernig hjóli ertu á hött­unum eftir og hvað viltu borga fyrir það? Ég nefni fjár­hæð­ina sem ég hef í huga, andvirði þetta tutt­ugu til fjöru­tíu hamborg­ara eða þrjá­tíu með frönskum, tops. Hann segir já, hér er eitt, það kostar reyndar fimm­tíu hamborg­ara, og þetta hér kostar fimm­tíu og fimm. Og hér er hjól á sjötíu hamborg­ara. Akkúrat segi ég, ég skil hvað þú ert að fara – en eitt­hvað einfald­ara, kannski, gíra­laust, með svona klass­ískri grind. – Ah, segir hann, já, þau eru enn dýrari, þau eru frá um hundrað hamborg­urum. Hvers vegna? spyr ég – búinn að stein­gleyma hvernig mark­aðir virka þar til hann svarar: allt náms­fólkið í borg­inni vill svona einföld, klass­ísk, gíra­laus hjól. Miklu minna til af þeim. Þannig að.

Ég svip­að­ist aðeins betur um, fyrir kurt­eisi sakir, sagð­ist svo myndu koma aftur síðar, sem ég segi alltaf í búðum, frekar en satt. Satt hefði verið: þér, herra minn, eruð okrari. Ég mun ekki svala pínsla­fýsn yðar með buddu minni heldur leita til reið­hjóla­sala sem bera næmara skyn­bragð á samkennd og bræðra­lag í mann­legu samfé­lagi. Verið þér sælir.

Hann kom upp um sig við þetta – þetta sem ég sagði ekki en hann heyrði þó – og kvaddi mig með glotti. Ég las af vörum hans: Mín er ánægjan, að sjá sóma­kennd yðar misþyrmt með verð­lagi mínu, herra, og sann­reyna enn einu sinni hve fámennur hann er, klúbbur vor rétt­mætra reið­hjó­lenda. Verið þér sælir.

Mig vantar þennan gust.

Eftir miðnætti las ég fyrir­sögn­ina: „Le Pen ætlar sér að herma eftir Donald Trump“, undir mynd af Marine Le Pen á sviði, og var nógu þreyttur til að halda eitt andar­tak að hún ætlaði að vera með eftir­hermu á sviði, fannst það skárra en flest sem frétt­ist af þessu fólki, en áttaði mig svo.

„Ég er ekki búinn að vera nógu mikið á netinu nýverið“ – er setn­ing sem enginn hefur sagt til þessa, ekki í óháði. Og samt er það kannski raunin, eins og Eiríkur Örn nefndi á Face­book í dag: banda­ríska öfga-hægrið var alið árum saman á spjall­þráðum, athuga­semda­þráðum, mynda­borðum, twitter, memum og þeirra eigin fréttamiðlum, áður en það spratt fram í kosn­ingum. Svona líka. Það er lýðræð­is­halli á netinu. Við þurfum öll að hanga miklu meira á því.