André Breton tók saman sýnisbók um svartan húmor – og stofnaði þar með til hugtaksins. Bókin kom fyrst út árið 1940, á ensku 1997: Anthology of Black Humour. Ég hef stundum heyrt innfædda Íslendinga gorta sig af því að þeir hafi svo svartan húmor. Það er ekki rétt. Íslendingar eru þvert á móti, upp til hópa, svo góðhjartaðir og græskulausir að þeir halda að miðlungs gárungsskapur sé svo sótsvartur að gengi fram af öllum öðrum. Af lestri sýnisbókarinnar læri ég að húmor er ekki svartur þó einhver borði barnslík – hann verður aðeins svartur ef líkið er matreitt af kunnáttu og vandvirkni en veldur samt eftirvæntingarfullum matargestum nokkrum vonbrigðum.
Ég er of gamall til að vera enn að læra grundvallaratriði.
Hjólið – er enn ófundið. Í dag fylgdi ég ábendingu gærdagsins, keypti lestarmiða til að sitja rúman kílómeters spöl frekar en ganga hann, og komst án nokkurra tíðinda á leiðarenda. Búðin var bæði opin og full af hjólum: þau lágu hvert upp við annað og héngu úr loftinu, tvö hundruð eða fimm hundruð, ég taldi ekki en var umsvifalaust viss um að þar fyndi ég rétt hjól. Innandyra stóð maður, ég segi honum að ég hafi hringt í gær, einmitt segir hann, það ert þú, hvernig hjóli ertu á höttunum eftir og hvað viltu borga fyrir það? Ég nefni fjárhæðina sem ég hef í huga, andvirði þetta tuttugu til fjörutíu hamborgara eða þrjátíu með frönskum, tops. Hann segir já, hér er eitt, það kostar reyndar fimmtíu hamborgara, og þetta hér kostar fimmtíu og fimm. Og hér er hjól á sjötíu hamborgara. Akkúrat segi ég, ég skil hvað þú ert að fara – en eitthvað einfaldara, kannski, gíralaust, með svona klassískri grind. – Ah, segir hann, já, þau eru enn dýrari, þau eru frá um hundrað hamborgurum. Hvers vegna? spyr ég – búinn að steingleyma hvernig markaðir virka þar til hann svarar: allt námsfólkið í borginni vill svona einföld, klassísk, gíralaus hjól. Miklu minna til af þeim. Þannig að.
Ég svipaðist aðeins betur um, fyrir kurteisi sakir, sagðist svo myndu koma aftur síðar, sem ég segi alltaf í búðum, frekar en satt. Satt hefði verið: þér, herra minn, eruð okrari. Ég mun ekki svala pínslafýsn yðar með buddu minni heldur leita til reiðhjólasala sem bera næmara skynbragð á samkennd og bræðralag í mannlegu samfélagi. Verið þér sælir.
Hann kom upp um sig við þetta – þetta sem ég sagði ekki en hann heyrði þó – og kvaddi mig með glotti. Ég las af vörum hans: Mín er ánægjan, að sjá sómakennd yðar misþyrmt með verðlagi mínu, herra, og sannreyna enn einu sinni hve fámennur hann er, klúbbur vor réttmætra reiðhjólenda. Verið þér sælir.
Mig vantar þennan gust.
Eftir miðnætti las ég fyrirsögnina: „Le Pen ætlar sér að herma eftir Donald Trump“, undir mynd af Marine Le Pen á sviði, og var nógu þreyttur til að halda eitt andartak að hún ætlaði að vera með eftirhermu á sviði, fannst það skárra en flest sem fréttist af þessu fólki, en áttaði mig svo.
„Ég er ekki búinn að vera nógu mikið á netinu nýverið“ – er setning sem enginn hefur sagt til þessa, ekki í óháði. Og samt er það kannski raunin, eins og Eiríkur Örn nefndi á Facebook í dag: bandaríska öfga-hægrið var alið árum saman á spjallþráðum, athugasemdaþráðum, myndaborðum, twitter, memum og þeirra eigin fréttamiðlum, áður en það spratt fram í kosningum. Svona líka. Það er lýðræðishalli á netinu. Við þurfum öll að hanga miklu meira á því.