Ágrip af díal­ektík blogga

04.3.2017 ~ 3 mín

Ég heyrði fyrst um blogg árið 2001 og tók þá viðtal við nokkra blogg­ara fyrir Morg­un­blaðið þar sem ég var sumar­starfs­maður. Að því er ég best veit var það í fyrsta sinn sem orðið blogg birt­ist á íslensku prenti. Sjálfur hélt ég fyrst úti bloggi árið 2005. Það var á blogspot.com, sem síðar var keypt af Google. Ég held að gestir bloggs­ins hafi verið um tíu á hverja færslu. Á bilinu fimm til fimmtán, alla­vega. Tveimur árum síðar kom mogga­bloggið til sögunnar — og hafi það ekki verið nokkur ár, þá leið í það minnsta nægur tími til að heita má tíma­bil í sögu inter­nets­ins á Íslandi (sem enn er sjálfsagt frum­saga, jafn­vel forsaga): tíma­bilið þegar blogg, einkum mogga­blogg, urðu vett­vangur þjóð­arsál­ar­innar. Líklega var það teng­ingin við frétt­a­síður mbl.is sem réði úrslitum um að skyndi­lega blogg­uðu allir og lásu hver annars blogg. Texta­rými sem hafði, þrátt fyrir að vera á víðopnu, verið svolítið verndað, var það ekki lengur, heldur varð hætt við að fólk sem blogg­ari hefði ekki talað við, myndi ekki tala við, hefði ekki lesið sömu bækur og hún eða hann, lang­aði jafn­vel ekki að lesa sömu bækur og hefði ekki einu sinni skyldan húmor, álpað­ist samt inn á síðu hennar eða hans, álpað­ist til að lesa texta sem gerði ráð fyrir of mörgum ósögðum forsendum í hinum órit­aða sátt­mála milli höfundar og lesenda til að þola vel slíkan gestagang.

Þá tók við tími hinna löngu og ítar­legu blogg­færslna. Til að segja komm­ún­ískan brand­ara þurfti fyrst, lesend­anna vegna og til að sneiða hjá óþörfum skan­dölum, að færa grund­völl heillar heims­myndar í orð: ef þú sérð þetta svona og þetta hér á þennan veg þá kemust ekki hjá því að þykja eftir­far­andi setn­ing bæði klók og fyndin.

Líklega var tími mogga­bloggs­ins stuttur, kannski aðeins árin 2007 og 2008, því að uppreisn­ar­vet­ur­inn mikla, 2008–2009, færðu sig allir inn á Face­book. Og árið eftir komu ömmur þeirra. Þaðan í frá hefur allt þetta daglega raus, allar umsagnir um fréttir, um veður, um póli­tík, fjöl­skyldu og vini, jafn­vel bókmenntir og listir færst þangað inn — og síðan á aðra samfé­lags- og samskiptamiðla sem yngra fólk notar en þeir sem eru nógu gamlir til að þekkja orðið netverjar vita í mesta lagi hvað heita. Ég veit að Snapchat er til en ég tala það ekki. Ég tala ekki einu sinni Twitter.

Fyrir vikið, aftur á móti, eru bloggin komin aftur á byrj­un­ar­reit. Eða já og nei — neitun neit­un­ar­innar er auðvitað ekki það sama og einföld játun í þessu frekar en öðru: að bloggin hafi öðlast heims­yf­ir­ráð og misst þau skilur þau auðvitað ekki eftir í sömu stöðu og fyrir heims­yf­ir­ráð. Þó að þessu leyti kannskI: nú eru blogg kannski aftur nógu mikil jaðar­fyr­ir­bæri, og hafa jafn­vel verið í nokkur ár, til að blogg­ari geti leyft sér stöku komm­ún­ista­brand­ara án þess að þurfa fyrst að útskýra gang heims­ins. Eða leyft sér ljóð án þess að ryðja fyrst öllum prósa heims­ins frá. Leyft sér, jafn­vel, eitt­hvað annað en texta. Rýmið á sig, meina ég, kannski aðeins meira sjálft en það gerði um hríð. Eða auðveldar.