Hið dulræna hold

05.3.2017 ~ 4 mín

Í Frétta­tíma dags­ins í dag (eða gær, laug­ar­dagsút­gáf­unni) er grein frá mér um múrana sem hafa verið reistir um okkur: alls 1440 km af veggjum og girð­ingum halda nú fólki frá fátæk­ari löndum utan Schengen-svæð­is­ins. Auðvitað er skri­fræðið og vopn­aða handaflið á hinum enda þess skil­virk­asti þáttur virk­is­ins, í saman­burði eru líklega hinir eigin­legu veggir meira upp á punt. Engu að síður, bæði tákn­rænt og efnis­lega eru þeir þarna. Stál og steypa og það dágóður spölur, að mestu tilkom­inn á síðustu árum. Sá nýjasti rís nú milli Tyrk­lands og Sýrlands, með þöglu samþykki okkar hinna.

Þetta er búinn að vera alltof, alltof leti­legur dagur. Ég er að bíða — en hver er ekki að bíða. Að bíða er ekki að gera neitt, á meðan maður bíður þarf maður því helst að hafa eitt­hvað annað fyrir stafni — ég taldi mig vita hvað ég myndi gera en í dag skall skyndi­lega vorið á borg­inni, 17 stiga hiti, hann mun dvína aftur á morgun, þá finn ég áreið­an­lega betri still­ingu, á meðan úti er skyrtu­veður, eða í það minnsta ekki þörf fyrir lopa og flís, er mjög erfitt að trúa því að það besta sem maður getur gert við þennan stutta tíma sem örlítið brot af mold heims­ins varð maður sjálfur, sé að sitja við skrif­borð og raða saman bókstöfum.

Sem er það sem ég bjóst við að gera í dag en gerði ekki.

Af leiða á eins­leitni daganna tók ég upp á leik við sjálfan mig í fyrra­dag og ákvað að ég myndi aðeins setja handskrif­aðar færslur á Face­book. Ég skrifa semsagt texta, með penna, á blað, skanna hann inn eða tek mynd af honum og birti mynd­ina. Ég hét því að svona yrði mín Face­book-notkun út mars­mánuð og sagði að það væri til að ég myndi verja minni tíma á samfé­lags­miðlum. Þá leit guðfræð­ingur við á komm­enta­þræð­inum og skildi vel að ég setti mér svona skorðar, enda væri fasta, þá neiti maður sér um hluti. Við þráum skorður, sagði hann.

Þess vegna veit ég að nú er fasta, ef maður er krist­inn. Ef maður er ekki trúaður er tíminn flatur, uniform, mínútur mínútur og dagar dagar. En ef maður er krist­inn þá eiga sér stað svona tíðindi: fasta, páskar, aðventa, jól, hvíta­sunna, uppstign­ing — og sunnu­dagar! Þá útvistar maður merk­ingu tímans í hendur annarra — það er eitt af því sem mér finnst stundum snjallt við trúar­brögð og held þá að mér þætti ágætt, að einhver annar en ég gefi hlut­unum merk­ingu, hlutum eins og dögum, það verður þreyt­andi að þykj­ast megna þetta allt sjálfur. En maður ræður því víst ekki alveg hverju maður trúir, ekki frekar en hvers kyns fólk maður elskar.

Og þó er fasta, ég neita því ekki.

Aðeins tveir dagar liðnir af leiknum og ég hef lært eina lexíu, jafn­vel tvær. Í fyrsta lagi er engin leið að skrifa sama texta með penna á blað og maður slær, án þess að hika, inn sem status á Face­book. Ég veit ekki hvort það er líkam­lega nándin, blekið og papp­ír­inn sem ræður, höndin, ábyrgðin á að draga línurnar frekar en slá á hnappa, eða eitt­hvað allt annað — sönn­un­ar­gagnið sem maður skilur eftir, sig, hver lína á pappír er stað­fest­an­lega manns eigin, ber ummerki persón­unnar að baki, á meðan bókstafir á skjá eru allir eins. Eða hvort það er bara vaninn — að við vönd­umst því að skrifa aðra hluti þegar við notuðum penna frá degi til dags en við höfum vanist því í dag að slá inn á lykla­borð. Kannski ræður úrslitum að ég get ekki skrifað linka á papp­ír­inn, verð að láta mín eigin orð duga, og þá verða önnur viðfangs­efni meira freist­andi en nýjustu fréttir. Í öllu falli get ég ekki fyrir nokkra muni, eða ekki án þess að líða mjög fífla­lega, skrifað upphróp­anir um váleg tíðindi eða hneyksl­an­leg ummæli annars fólks á pappír — ekki sömu upphróp­anir, að minnsta kosti, og ég myndi hiklaust stimpla inn á lykla­borð, svo að segja sjálfvirkt.

Í öðru lagi, hins vegar, er hin óvænt­ari uppgötvun, ekki óskyld þeirri fyrri: þegar ég geri þetta, þegar ég skrifa texta á blað og birti mynd af blað­inu á Face­book, þá líður mér eins og ég sé að tala að handan. Eins og ég sé andi sem tjái mig gegnum miðil. (Nú er ég auðvitað, meðal annars, andi, og Face­book er líka miðill en ég á við hina dulrænu hlið orðanna.) Af þess­ari upplifun freist­ast ég til að draga stærri ályktun: frá sjón­ar­hóli samfé­lags­miðla — kannski nets­ins alls en í það minnsta Face­book — er gamli heim­ur­inn, efnis­heim­ur­inn, þar sem allt er hold og hold er mold, dulspeki­legt fyrir­bæri. Netið grunar kannski að það sé eitt­hvað meira þarna úti, eitt­hvað utan þess sjálfs, en mun aldrei vita það fyrir víst.