Eitt­hvert síðustu ára man ég eftir status á Face­book frá kunn­ingja sem þótti ótækt að fjöl­miðlar stund­uðu göbb á fyrsta apríl, því það drægi úr virð­ingu þeirra (hér fletti ég upp í beyg­ing­ar­lýs­ingu íslensks nútíma­máls til að vera viss: jú, í viðteng­ing­ar­hætti þátíðar fær sögnin æ) — það drægi úr virð­ingu þeirra og trúverð­ug­leika að láta hafa sig út í svona vitleysu. Sem mér fannst tóm vitleysa — ég skrif­aði áreið­an­lega ekkert komm­ent við status­inn en hló með sjálfum mér: ætti maður­inn ekki að vita hvernig karni­völ virka? Að einmitt með því að taka þátt í frávik­inu einu sinni á ári og hleypa öllu í loft upp undir­strikar vald­haf­inn vald sitt, festir það í sessi með því að gera alla samseka um að stíga á ný til móts við það, kjósa það svo að segja, daginn eftir … blasir ekki við að fyrsti apríl er bein­línis gerður fyrir fjöl­miðla, til að undir­strika trúverð­ug­leika þeirra alla aðra daga ársins?

Kannski var þetta bara í fyrra — en nú í ár þykir vand­aðri fjöl­miðlum þeir sjálfir of ótrú­verð­ugir til að taka þátt í karni­val­inu, það sé of mikið logið alla aðra daga til að sæta færis á þessum degi, og apríl verði hreint ekki hlaupinn.

Ég er of þreyttur til að segja neitt vitur­legt um þetta. En mér finnst það forvitni­legt. Karni­valið er yfir­leitt ekki fellt niður nema vegna stríðs­ástands. Apríl­göbb eru asna­leg, auðvitað, bjálf­a­legt grín, og dagur­inn einn skiptir áreið­an­lega engu máli til eða frá — en þau eru líka til marks um léttúð þar sem hún á annars ekki að sjást. Hvað erum við án létt­úð­ar­innar, er freist­andi að spyrja. Eins og frammi fyrir hryðju­verkum, jafn­vel: ef við herp­umst saman og látum stýr­ast af ótta, hafa þeir þá ekki þegar unnið? Og: erum við viss um að sann­leik­ur­inn lifi það af að fá engan fegurð­ar­blund (að vera rotaður er ekki það sama og að leggja sig, hreint ekki jafn nærandi). Fyrsti apríl, sem dagur­inn þegar má plata fólk til að senda það erind­is­leysur, virð­ist í það minnsta jafn­ga­m­all fjöl­miðlum. Er einhver leið að greina á milli þess sem er satt og logið nema spreyta sig á hvoru tveggja?

Í fullri alvöru: hefur það einhverja þýðingu að segja satt nema maður sé meðvit­aður um að það er val, að hitt er hægt?

Í besta falli virð­ist þetta full­kom­lega gagns­laust viðbragð við vand­anum falskar fréttir — ridd­ara­legt ekki-viðbragð sem getur jafn­vel auðveldað að slá alvöru viðbrögðum á frest. Eða hvaða fjöl­mið­ill hefur, eftir lunda­svikin og bóta­svika­svikin, til að taka nærtæk dæmi, ákveðið og tilkynnt að héðan í frá miðli hann engum tilkynn­ingum opin­berra stofn­ana fyrr en eftir óháð mat á því sem þar er haldið fram?