Máleyjur

17.4.2017 ~ 4 mín

Ég hitti vin minn í dag, við sett­umst fyrst á kaffi­hús, síðan knæpu, alþýska, og hann hafði á orði að hipsterar myndu kalla hana honest. Hlutir þurfa að vera honest til að fólk hafi svig­rúm til sinnar eigin kald­hæðni. Það sem bar helst til tíðinda í samtal­inu var — og nú er ég að stela sögu sem hann vill kannski heldur segja sjálfur, ég veit það ekki, ég hef bara frá svo fáu að segja að ég vona að hann fyrir­gefi mér það — sú upplifun hans, frammi fyrir gest­kom­andi Íslend­ingum, að hann skildi ekki lengur nýjasta slangrið úr Reykja­vík og kæmi jafn­vel, ef annar hvor okkar er ekki að ýkja, Reykja­vík­ur­bú­unum, gest­unum, fyrir sjónir, eða öllu heldur fyrir heyrnir, sem svolít­ill forn­ald­ar­maður. Ég kann­að­ist við svip­aða reynslu en hef ekki fært hana í orð að fyrra bragði — ég sagði honum frá því á móti að eftir alla þessa fjar­veru væri ég ekki lengur með skýra tilfinn­ingu fyrir tilteknum blæbrigðum og smáat­riðum í málfari fólks og skrif­aði þess vegna, nú þegar ég set saman bók með persónum í, og persón­urnar tala, það sem ég upplifi að minnsta kosti sjálfur sem almennan, jafn­vel háska­lega flatan stíl — það meiki meira sens en að styðj­ast við fimm eða tíu ára gamalt götu­mál. Ef við verðum hérna mikið lengur förum við líklega að hljóma eins og Vestur-Íslend­ingar, tölum gull­ald­ar­mál síðustu alda­móta, á meðan tungan heima breyt­ist, auðvitað, eins og tungu­mál gera.

Gull­alda­mótin.

Ekki það að ég tali svona mikla eða góða útlensku — ég lifi bara á netinu.

Þegar Julian Assange sett­ist að í ekvadoríska sendi­ráð­inu hvarfl­aði að mér að kannski væri hann ekki með öllu ósáttur með að flytja þar með, svo að segja, inn í inter­netið. Í einangr­un­inni er hann svo gott sem aðeins til sem netvera. Það er ekki eins fyrir okkur komið, ég er umkringdur góðu fólki og frjáls ferða minna, en aðild að samfé­lagi, í víðari skiln­ingi, á ég eigin­lega bara netleiðis. Hvað gildir það um mörg okkar í dag (og hversu mörg okkar eru fegn­ari því en þætti kvöld­verð­ar­boð­legt að kann­ast við)?

Fyrir nokkrum dögum síðan hitti ég annan vin, frá Reykja­vík, það var á Skype og hann sagði mér að á höfuð­borg­ar­svæð­inu búi sífellt færri af vinum hans og kunn­ingjum — leigu­mark­að­ur­inn sé jafn­vel að mett­ast í Hvera­gerði og Kefla­vík, þaðan komm­júti fólk í og úr vinnu — það stytt­ist í að leigu­verð rjúki upp á Akra­nesi eftir því sem heima­menn seil­ast lengra burt frá miðborg ferða­iðn­að­ar­ins, í leit að heim­ili. Nú gæti ég verið að rugla saman samtölum — kannski voru það kunn­ingjar mínir frá Reykja­vík, ferða­langar sem ég hitti um svipað leyti, alls ekki á Skype heldur í eigin persónu, yfir vínglasi og bjór, sem sögðu mér þetta … en þau eru öll jafn áreið­an­legir heim­ilda­menn, og ég ímynda mér borg sem enginn býr í en allir líta samt á sem aðsetur sitt, borg sem full­kom­lega abstrakt fyrir­bæri, reglandi hugtak sem birt­ist í því í hvaða samræðum fólk tekur þátt.

Það er ekki lang­sótt að hugsa sér landið allt sem slíka einingu: þegar ég starf­aði fyrir Reykja­vík Grapevine, í lausa­mennsku, og skrif­aði fréttir daglega, dvaldi ég sjálfur í Berlín, annar blaða­maður í Víet­nam og ritstjór­inn í Banda­ríkj­unum. Ég held að eini fast­ráðni blaða­mað­ur­inn sem dvaldi í Reykja­vík hafi þá verið Paul Fontaine. Engin ferli ganga alla leið, engin lógík tekur yfir heim­inn í sinni hrein­ustu mynd, en það má samt ímynda sér enda­stöð þessa ferlis, þegar enginn Íslend­ingur býr á Íslandi, heldur dvelja á hinu og þessu Kanarí, víkja alfarið fyrir ferða­fólki og segja því fréttir af Alþingi — sem má auðvitað hæglega flytja til Kanarí líka.

Þar sem þetta gerist allt á forsendum mark­að­ar­ins er þetta, samkvæmt skil­grein­ingu, bestun: við búum, samkvæmt skil­grein­ingu, þar sem við búum því það er hagkvæm­asti kostur í sjón­máli. Við bestum okkur burt.

Best­unin barst líka í tal milli vinar míns og mín í dag, þegar hann sagði mér hvernig þeir heima­menn sem enn fyrir­finn­ast í Reykja­vík börm­uðu sér yfir tónlist­ar­stöðum og öðrum samkomu­rýmum sem eru bestuð burt hvert á fætur öðru, látin víkja fyrir hótelum og því öllu — annar hvor okkar lagði AirBnB í púkkið, hvað það væri magnað að fólk best­aði jafn­vel burt heim­ilin sín, í það minnsta auka­her­bergið, alda­gömul gest­risni hefði vikið, á örskots­stundu, fyrir kapí­taliser­ingu á öllum auka­her­bergjum heims­ins, eða hver hefur nú efni á að segja: já, ertu að koma til lands­ins, ég er með sófa, herbergi, þú getur fengið íbúð­ina mína? Sófinn þinn var veðsettur á meðan þú svafst.