Þessum áratug hinna miklu misbresta lýkur á lúmskum gleði­tíð­indum: rann­sókn sem birt­ist í PNAS 6. desem­ber en rataði ekki í aðra fjöl­miðla fyrr en nú, nokkrum vikum síðar: á Íslandi sást lundi beita priki til að klóra sér. Hann er þá fyrsti sjófugl­inn sem stað­inn er að beit­ingu verk­færa, og fyrsta skepnan til viðbótar við prímata og fíla sem stað­inn er að beit­ingu verk­færis í þessu augnamiði: að klóra sér. Þannig fjölg­aði ekki aðeins í félaga­tali þessa klúbbs, klúbbs þeirra sem hafa klórað sér með priki, heldur einnig í klúbbi þeirra sem eru þróun­ar­sögu­lega í stakk búin til að taka við af okkur, mannöp­unum, ef við klúðrum okkar tæki­færi jafn gjör­sam­lega og stefnir stundum í. Lífið spjarar sig, lund­inn er næstur.

Það verður þó nokkru eftir okkar dag. Frá fyrstu ummerkjum um tækja­notkun forvera okkar til dags­ins í dag, frá klóru til snjallsíma, liðu 2,8 millj­ónir ára. Og lund­inn er ekki einu sinni með þumal, svo hann gæti verið lengur að bagsa þetta.

Klukkan er orðin heldur margt – mig langar að gera þetta einhvern veginn upp allt saman, pakka þessum áratug saman, hefja nýjan, en það gerist ekki hér og nú. Ég get þó reynt að greiða skuldir sem ég safn­aði upp, með þögn­inni einni, á árinu.

Ein slík skuld er fyrir greinar ársins. Tvær greinar þóttu mér framúrsk­ar­andi en hef ekki minnst á áður. Í báðum lögðu höfundar sjálfa sig að nokkru leyti að veði til að koma mikil­vægu viðfangs­efni að í stóra samtal­inu eða gera sýni­legt nokkuð sem þarf að sjást en enginn vill, hefð­inni samkvæmt, láta sjást á sér. Stétt, fátækt, basl. Þann 5. febrúar birt­ist í Stund­inni greinin „Þegar ég trúði því að ég væri í millistétt“ eftir Ölmu Mjöll Ólafs­dóttur. 18. júní (daginn eftir 75 ára afmæli lýðveld­is­ins sem fór fram hjá nær öllum nema vara­for­seta Banda­ríkj­anna) birt­ist í sama miðli greinin „Gler­borg blankheit­anna“ eftir Ásgeir H. Ingólfs­son. Alma segir, í sinni grein, frá þeirri uppgötvun að hún hafi ekki fæðst í sömu millistétt og flestir sem hún umgengst, heldur í verka­lýðs­stétt. Ásgeir ræðir um fallið úr millistétt í fátækt­ar­basl. Ég hefði viljað taka ofan fyrir þeim báðum fyrr á árinu – en hér er loks minn ímynd­aði hattur.

Ég læt þetta duga í dag, legg mig svo eftir að greiða aðrar skuldir eftir því sem verða vill, á meðan ég safna óhjá­kvæmi­lega nýjum. Þannig virkar velta. Vöggum og veltum inn í nýtt ár, nýjan tug, næsta rugl. Völvan segir: margt mun gerast. Og hún segir líka að hvað muni gerast velti að einhverju leyti á því hvort við þorum að segja til okkar. Eins og Alma og Ásgeir. Hún segir að án þess hafi bófarnir áfram yfir­hönd­ina. Og þá stytt­ist í að lund­inn taki við, leysi okkur öll, bókstaf­lega, af hólmi.