Enn hef ég víst aðeins lesið tvær bækur þessa yfirstandandi jólabókaflóðs: Útsýni Guðrúnar Evu og Millibilsmann Hermanns Stefánssonar. Þær eru báðar frábærar. Hér verður engin ítarleg rýni, ég ætla ekki að segja neitt umfram þetta, en það er dagsatt.
Jú, ég ætla að segja eitt: það er svo tiltekið bragð af því sem þau skrifa, hvort um sig. Eitthvað sem leynir sér ekki, hvaða formi og stíl sem þau bregða fyrir sig. Hermann, áferðin á þeim heimum sem hann skapar er alltaf hrjúfótt. Eða yrjótt, kannski. Ég held jafnvel að einhvers staðar komi alltaf við sögu eitthvað vott, í merkingunni svolítið blautt eða rakt, en orðið vott á þó betur við, eins og jakkafatajakki sem hefur vöknað í rigningu án þess að verða gegndrepa. Og ef allir textar Hermanns hafa eitthvað að gera með einhverja slíka snertingu eða efnisleika, þá hafa allir textar Guðrúnar Evu eitthvað að gera með ákveðna birtu. Ég segi ekki að hún sé gul, birtan. Ég þori ekki einu sinni að fullyrða að það sé tiltekin birta, en allt sem ég hef lesið frá henni hefur einhver tengsl við birtu, það glóir svolítið.
Og kannski eru það bara þessar tvær tilteknu bækur sem ég hef í huga, og kannski eru það kápurnar sem lita lesturinn að þessu leyti: yrjótta áferðin á kápu Millibilsmannsins, guli liturinn sem ríkir á kápu Útsýnis.
Eða þá að Millibilsmaðurinn fjallar um rannsóknir hér í súldinni á lífi eftir dauðann, og þar með um dauðann, dauðinn er miðlægt viðfangsefni í henni, á meðan Útsýni fjallar um það að verða til í þeim skilningi að verða einhver tiltekinn. Þær spegla hvor aðra reyndar svolítið forvitnilega, umfram það sem þessi hending laðar fram, held ég, að ég skuli hafa lesið þær í beinni röð. Transmiðlarnir sem er fjallað um í Millibilsmanninum taka að sér að hleypa öðrum sálum að sér, tala þeirra orðum, miðla þeirra þekkingu. Í alvöru eða plati. Aðalpersóna Útsýnis, hins vegar, hún stígur inn í upplifanir annars fólks, sér þeirra augum og lifir þeirra lífum um stundarsakir. Í alvöru eða plati. Ferðalangarnir í Millibilsmanninum eru framliðnir, en gestgjafarnir í Útsýni virðast sprelllifandi, af holdi og blóði.
Að vera annar. Þannig fjalla auðvitað báðar bækurnar líka um ritstörf, án þess að segja eitt einasta orð um ritstörf beint.
En dauðinn, vildi ég segja, hann er svo óskaplega efnislegur, lífið eitthvað skyldara ljósi. Og kannski sprettur þaðan þessi tilfinning fyrir einhverju votu og yrjóttu, annars vegar, ljósgjafa hins vegar.
En lengra verður þetta ekki. Ég myndi mæla með því við flest fólk að panta báðar bækurnar í jólagjöf en lengra verður þetta ekki, ég er þegar kominn á ystu nöf einhvers konar bókarýni, sem var aldrei ætlunin.
Að því sögðu myndi ég líka mæla með því við flest börn að panta Frankensleiki í jólagjöf. Ég geri ráð fyrir að fólk taki jafn lítið mark á því og hverju sem höfundurinn, Eiríkur Örn, hefur eða gæti sagt um mín skrif, en ég meina það samt jafn fullum fetum. Ekki bara vegna þess að ég þykist vita að þetta sé fáránlega skemmtileg barnabók, heldur virðist þetta líka þjóðþrifaverk, að murka lífið loks úr jólasveinunum.
Allt sem Eiríkur skrifar hefur eitthvað að gera með stökk, í því er eitthvað sem hoppar, stekkur, hrekkur. Þess háttar hreyfing.
Talandi um: Við Dísa horfðum á fyrsta þátt nýja jóladagatalsins í kvöld, Randalín og Mundi: Dagar í desember. Það virtist ekki seinna vænna, þetta er hugsanlega í fyrsta sinn á þessari öld sem íslenskt kvikmynda- eða sjónvarpsverk reynist verulega umdeilt. Þátturinn var frábær, ég hlakka til að sjá meira. Og hlakka til að sjá hvernig rætist úr kynslóð sem nýtur svona gæðaefnis í sjónvarpi.
Nú hljómar þetta kannski eins og mér þyki allt frábært. Því fer fjarri. Ég hef séð ýmislegt afleitt nýverið. Og því má öllu gefa sinn tíma líka. Bara ekki þennan hér. Þetta er bloggfærsla um frábæra hluti.
Eitt frábært enn: Góðar mandarínur. Ekki vondar mandarínur, þær eru óþolandi. En góðar mandarínur eru frábærar.